Axie Infinity đạt doanh số đỉnh cao $365m một tháng, tuy nhiên 7 tháng sau doanh số crash down xuống còn $2.2m một tháng. Có thể nói đây là start có người Việt mình làm được điều này đầu tiên, và là startup đã đẩy P2E trở thành trào lưu cả thế giới phải follow để làm theo. Tuy nhiên việc crash down như vậy cho thấy việc tư duy xây dựng nền kinh tế bền vững là điểm yếu lớn nhất của nền kinh tế khá non trẻ blockchain economy, nhưng có thể nói là đây chính là điểm mạnh của người Việt trên thương trường quốc tế. Có vẻ như Người Việt short hơn là long. Giống như thời chiến tranh, Việt Nam mình thắng Tây đơn giản là vì nhỏ con nên chơi chiến tranh du kích thoát ẩn thoát hiện nên bọn tây nó nhìn xa quá nên gần và nhỏ tụi nó khó chơi lại mình.
Thị trường Game là rất TO, nhưng khi nhiều player tham gia vào GameFI thì miếng bánh lại bị chia rất nhỏ, đơn giản là tập early adoption, early mass sẽ lựa chọn những game nào có tỷ lệ ROI cao và nhanh nhất, do đó càng crowded gamefi projects thì càng làm nền kinh tế P2E của GameFi càng ngày càng khó nhai. Và cuộc chiến sẽ đẩy về chất lượng game cho 2 loại người chơi, một loại chơi để earn và một loại chơi để chơi vui vẻ. Do đó Axie gần như phải có những bước chuyển mình cực lớn để đánh trận dài hạn với các đối thủ game cứng của thế giới cũng như của Việt Nam. Còn Axie có die hay ko thì mình vẫn luôn tin là Axie sẽ vượt qua khủng hoảng để tiến lên trước, Axie thành công dài hạn sẽ giúp cho Builder Việt có cơ hội trên thị trường thế giới.
Việc thiết kế một nền kinh tế bền vững cho Blockchain Economy là một bài toàn ko hề đơn giản, cần phải learning từ gốc rể của nền kinh tế thế giới qua nhiều thập niên, bản chất khi Umbala Metaverse start triển khai dự án liên quan đến socialfi, bên mình nhận ra bài toán này quá to để làm, cần làm nhỏ lại để có thể điều chỉnh nền kinh tế thông qua việc thử nghiệm từng đoạn ngắn chứ ko vẻ ra cả một cái bức tranh to đùng như các whitepaper khác, bản chất các dự án Web3 sẽ phải learning cực kỳ nhiều từ gốc rể của việc go-to-market của web 2 để chuyển sang theo tư duy của web 3 > Proof of community.
Do đó đa phần bà con đưa ra tokenomics ngay từ ngày đầu tiên kiểu như các chain nền tảng thì ko đúng với tư duy xây dựng và điều chỉnh nền kinh tế. Mổi economy khi đi vào thị trường cần hiểu rỏ hành vi nền kinh tế để suy ngẩm về tokenomics sẽ sinh ra vì lý do gì? tại sao phải tokenize? Hiện tại bên mình cũng đưa ra sample cho tokenomics, tuy nhiên làm việc với các backers hay vc thì bên mình đều trao đổi tokenomics này sẽ luôn phải cập nhật trong quá trình go-to-market. Tất nhiên là các backers và vc vào sẽ luôn có nhiều high return vì đơn giản họ vào early take high risk mà.
Author: Thao Nguyen
