Hồi đi học năm nhất, nhớ lại buổi sáng hôm đó đang chạy tháo thân để kịp vào lớp điểm danh thì bị trượt chân té ngã hẳn 1 đoạn cầu thang dài (cảm giác khi đó mình như cái vỏ chuối đang chơi cầu trượt ấy) vì ngoài trời đang mưa to nên khung cảnh lúc đó mọi thứ đều ướt át và mù mờ vì nước mưa, mắt mình thì cận khá nặng nên té 1 phát xây xẩm mặt mày lun 😰 Xung quanh mình không có gì nhiều ngoài hầu như đông đủ các bạn sinh viên cùng khoa cũng đang ở đó =)))
Dù không ai nói gì nhưng ý nghĩ đầu tiên của mình là mọi người đang cười vl, mặt mũi đỏ phừng phừng người nóng ran quên cả đau vì cảm giác bị quê nó nặng vía quá át luôn cái đau :))) vào đến tận trong lớp đc chục phút rồi mình vẫn dư âm rõ rệt sự việc xấu hổ ấy 🙏
Nhưng sau này mình mới biết đó là hiệu ứng Spotlight (Spotlight Effect) ⚡️. Hiện tượng đó chỉ về việc con người ta đánh giá quá cao việc người khác đang chú ý đến họ nhiều như thế nào. Nói cách khác, chúng ta có xu hướng nghĩ rằng luôn có một “ánh đèn sân khấu” đang chiếu vào mình, làm nổi bật tất cả những sai lầm hoặc khuyết điểm của bản thân để cả thế giới nhìn thấy. Bởi vì chúng ta luôn là trung tâm trong thế giới của riêng mình, đã quá quen với việc nhìn mọi thứ từ góc độ của bản thân nên sẽ có xu hướng “vật lộn” để đánh giá chính xác quan điểm của người khác, nhưng thực tế là không ai để ý, ko ai nhớ gì hoặc nhớ mà ko nhớ lâu 💨
Liên hệ đến việc khi chúng ta đang học về một kiến thức mới, như là khi bạn đang học về Crypto. Bạn sẽ rất sợ nói sai kiến thức về Crypto/Blockchain mà bạn biết, vì hãy công nhận một điều rằng tình trạng hiện giờ thì 1 bàn cà phê 10 người sẽ có tầm 5 người đang chém gió về Crypto =))) Vấn đề ở đây là bạn sẽ không dám mạnh dạn nói ra những gì bạn biết, bạn thấy bạn bè xung quanh ai cũng đang nói về phi vụ “đầu tư” của họ nên bạn cũng muốn FOMO và “nhập cuộc”, nhưng với tư thế là một beginner thì rất có thể bạn sẽ sợ bạn bè cười khi bạn nói sai hay ý mình nói mọi người đều biết cả rồi. Tiện thể tâm sự chút xíu thì mình là một tấm chiếu mới hoàn toàn từ số 0 về kiến thức Crypto, cơ duyên nào đó đưa đẩy mình đc tham gia vào một dự án Crypto Marketing của công ty X. Ban đầu lúc mới vào mình được các tiền bối “cầm tay chỉ việc” cho từ A-Z, từ cách research 1 dự án NFT hay đơn giản là hiểu rõ định nghĩa về Blockchain/Web3 một cách cơ bản nhất. Mỗi tuần cả team sẽ tổ chức 1 buổi Presentation Day để mọi người chia sẻ kiến thức tự học được, chuyện sẽ không có gì nếu chỉ dừng lại ở đó :))) Mình gặp vấn đề với việc mọi thứ về Blockchain còn quá mới đối với một đứa con gái chưa từng tìm hiểu kỹ về nó như mình (nếu biết gì trước đó thì chỉ là mông lung mơ hồ). Mỗi lần lên đứng bục để “thuyết trình” thì mồ hôi mình túa như mưa dù đang trong phòng điều hoà, nói còn lạc cả giọng đi vì sợ =))) mình cứ không hiểu lúc đó đang sợ cái quái gì, tối về bắt tay lên trán mới biết thì đó là sợ sai =))) vì đứng trước mặt mình lúc đó toàn là những người anh “lão làng” đang chờ đợi để đặt câu hỏi “vặn vẹo” mình. Rồi cả tâm lý khi mình biết câu trả lời và muốn trả lời nhưng đắn đo không dám lên tiếng vì sợ lỡ sai thì bị đánh giá 😨 Mỗi lần trả lời sai mình sẽ bị bứt rứt mãi (khúc này mấy bạn ego cao sẽ hiểu lắm lun) và hình thành nên rào cản tâm lý ngăn cản mình tự tin nói tiếp hay là mạnh dạn đặt câu hỏi. Tuy nhiên thì sự thật là khi nói chuyện hay giao tiếp, ánh mắt của người khác không quá tập trung vào bạn hay những sai sót của bạn như bạn đang nghĩ. Họ cũng đang nghĩ về chính họ hay những gì họ nói mà thôi. Mà ngay cả khi ai đó nhận ra, họ có thể sẽ không quan tâm nhiều và có thể họ cũng không nhớ lâu đến thế. Việc bạn sợ sai sẽ bị sếp mắng hay đánh giá tệ cũng không hoàn toàn vô lý nhưng mình nghĩ khi bạn “dám sai” mới chính là điều sếp bạn cần (sếp mình bảo mình thế 🖖🏼)
Quá trình học một thứ gì đó mới sẽ không phải là một đường thẳng đi lên, cứ học là lên nóc nhà 👆🏻, mà sẽ là hình chữ U (U-shaped development). Các bạn tiếp nhận và hiểu được 1 cái gì đó (learn), sau đó quên đi, làm sai với cái mình được học (unlearn), và sau đó lại nhận thức ra, đối chiếu so sánh, sửa lại và cuối cùng học lại được 1 cách rõ ràng hơn (relearn). Chính quá trình tự tái tạo này (restructuring) là minh chứng cho việc các bạn đã tiếp thu và học được kiến thức mới, vì thế nên nếu các bạn đang nói sai, làm sai, hiểu sai có thể là do các bạn đang trải qua giai đoạn unlearn, vì mình đang tiếp nhận thêm những kiến thức mới khó hơn phức tạp hơn vào đầu, và đang cải thiện dần dần chứ việc mắc lỗi sai ko phải do các bạn dốt 😤
Vì thế nên khi đang học một kiến thức quá mới mẻ và rộng lớn như Crypto hiện giờ thì đừng nên sợ sai, kể cả sếp mình mới đầu cũng hay nói rằng nếu anh có đang nói sai đoạn nào các em biết thì chỉnh giúp anh 😤
Bài học rút ra ở đây là: Hãy tự tin và mạnh dạn chia sẻ những gì bạn biết về lĩnh vực này, đừng lo vì bạn không một mình đâu, mọi người trong group này ở đây đều giống bạn và sẽ luôn đồng hành để giúp đỡ bạn trong hành trình unlearn này.
Author: Mitchie Ng – Group Crypto Marketing thực chiến
